درابتدا، بحثی کوتاه درباره پیشینه نام این سریال بیان می شود «ماه و پلنگ» برای ادبیات کهن فارسی تداعی معناداری ندارد؛ اما در ادبیات معاصر، مجموعه ای غنی و زیبا از داستان ها ، شعرها خودنمایی می کند . ندرتاً در باره ارتباط این دو موجود مرموز، سخن به میان آمده و سبب این تلمیحات نیز برای مخاطب ناآشنا، مبهم است.
در جهان باستان، پلنگ ها نماد قدرت، خشونت و استقلال عمل هستند؛ "ماه" نیز به خودی خود در اساطیر موجودی مونث بوده و تمام مادینه ها در اساطیر همواره با تاریکی، مکر و مرموز بودن همراهند.
*یک سوال مهم!
یکی از مشکلات حالحاضر ایجاد شکاف میان مردم و رسانه ملی است ؛ علت این فاصله چیست؟ فکر میکنید چقدر مسائل رایج در جامعه در آثار تلویزیونی بازتاب داده میشود؟
واقعیت جامعه ما باید در سریالها منعکس شود تا مخاطب با آن همذاتپنداری کند مردم بسیار باهوش هستند و چیزی جز آنچه که در جامعه اتفاق میافتد را نمیتوانند قبول کنند؛ نمیتوان با نمایش کارهای غیرواقعی آنها ر ا به سمت تلویزیون جذب کرد ، آنها اگر احساس کنند دغدغه و درد خود در آثار تلویزیونی گنجانده شده، حتما فاصلهشان با تلویزیون کم میشود و این چیزی است که به کرار نتیجه داده و در گذشته نیز مثمر ثمر بوده و بازده خوبی را در جامعه ما داشته است.
سریال «ماه و پلنگ» که در زمان تولید «ملکا» تغییرنام داده بود اما سرانجام با نام اولیه خود یعنی « ماه و پلنگ» از 10 آبان بهروی آنتن شبکه سهسیما رفته روایت شهری از انسانهایی است که بهشت خوشبختی و سعادت خود را در جهنم دروغ و انتقام و زیادهخواهی نابود میکنند و در خلاصه داستان این سریال آمده: دزد برای هر خانه راه ورودی می یابد و شیطان در هر دل بهانه حضوری.
"حاج صنعان نعیمی" باور داشت ۶۰ سال درِ دل را بر روی شیطان بسته نگاه داشته و باور داشت این بسته بودن دل تا زمان مرگ ادامه می یابد تا اینکه… داستان مجموعه در دو مقطع زمانی اتفاق میافتد؛ زمان حال و پنج سال قبل. قصه با خانواده صنعان شروع میشود و از قسمت پانزدهم به بعد با آدمهای دیگر ادامه پیدا میکند. صنعان نعیمی، پدر یک خانواده است که در موقعیت دشوار اخلاقی، حقوقی و اجتماعی قرار گرفته و انتخاب سختی دارد. به همین دلیل باید چهرهای انتخاب میشد که جسارت انجام این کار را داشته باشد و داریوش ارجمند به زیبایی این نقش را درآورده و در بعضی صحنه ها ما را یاد یازی ماندگار ایشان در نقش "مالک اشتر" در سریال "امام علی" (علیه السلام) می اندازد.
سریالی با درون مایه محبت و عشق، ولی اینبار عشق پدر به فرزند خود این پدر ثروتمندش در اتاق کار خود شعارهایی را نوشته "پرداخت پول دستی و وجه نقد ممنوع" و "دروغ ممنوع"، نکاتی اخلاقی که حاج صنعان از اول عمر خود سعی نموده بدانها عمل کند و در این اعتقاد خود پایدار بوده است.
*فرزند و اموال وسیله آزمایش انسان ها
صریح آیه قران درباره مال و اولاد نکته بسیار مهمی را بیان می کند
«وَاعْلَمُوا أَنَّما اَمْوالُكُمْ وَاَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللّهَ عِنْدَهُ اَجْرٌ عَظيمٌ» (انفال/28)
و بدانيد كه اموال و فرزندان شما وسيله آزمايش اند و نزد خدا پاداشى بزرگ هست.
*فرزنددوستى و فطرت
بر اساس شواهدى مى توان گفت كه فرزنددوستى ميلی فطرى است. البته، مردم انگيزه هاى متفاوتى در جهت تقويت اين ميل فطرى دارند: در جوامع عشيره اى، فرزند منشأ قدرت بيشتر انسان مى شود. در مورد بعضى از مردم ديگر، فرزند را براى كمك به هنگام پيرى و درماندگى بوده و سرانجام فرزند را ادامه دهنده نسل خود تلقّی می کنند.
از اينجا است مى بينيم كسانى كه از داشتن فرزند، محرومند، آرام و قرار ندارند و به شدت احساس اين كمبود، آنان را رنج داده و از روى ناچارى حاضر مى شوند فرزندخوانده براى خود برگزينند و یا اگر فرزندی دارند به خاطر وی کاری را انجام دهند که مستقیماً آخرت ایشان را نشانه می گیرد.
در واقع روز گار همیشه بر وفق مراد و خواسته بشر نیست ، انسان در زمان بروز امتحان است که مشخص
می شود چقدر بر گفته خود ثابت قدم و برای حفظ آخرت خود حاضر به فداکاری است. در این سریال موقعیت هایی را به وجود می آید که حاج صنعان مانند بسیاری از افراد مجبور به زیرپا گذاشتن بعضی از این قواعد اخلاقی و پیروی از شیطان و نفس خود می شود ولی بعد از مدتی پشیمان گشته و سعی در جبران آن بر می آید.
اهمیت نگفتن دروغ و مراعات مسائل قانونی در زندگی و پایبند بودن به مسائل اخلاقی در این سریال به خوبی دیده می شود و بیننده در گیر این جریان ها می شود و در بسیاری از مواقع، خود را در این اتفاقات دیده و همزاد پنداری می نماید.
نمونه های عینی اخلاقی و انسانی که دین و شرع ما نیز تاکید زیادی برای مراعات این مسائل دارد و روایات زیادی هم در این زمینه ها وجود دارد که عبارتند از اهمیت دادن به خانواده، راستگویی به هر قیمت ممکن، عفو وگذشت اینکه خدا همه مارا می بیند و بر همه اعمال ما شاهد و ناظر است.تقبیح حس نفرت، کینه و رشوه، همچنین قبول کردن اشتباه و گناه و سعی بر جبران آن و... .
*آغاز امتحان بخت برای حاج صنعان
بخشی از داستان باعث ایجاد اتفاقاتی جدید در زندگی حاج صنعان می شود، زوج جوانی است که در اول شروع زندگی مشترک خود می باشند؛ حس دوست داشتن فرزند و محبت پدر نسبت به فرزند نیز در این داستان روایت خوبی را در بر دارد، یک طرف حاج صنعان و همسرش و محبت این دو به پسر جوان 19 ساله خود که در سن پیری خدا به آن دو بخشیده و خط سیر اصلی داستان هم بر روی این خانواده و این پسر می چرخد و در طرف مقابل این خانواده ، خانواده ای است که درگیرمراسم عقد پسر خود هستند و ناگهان یک تصادف برای این پسر اتفاق می افتد و مراسم شادی تبدیل به عزا می شود ، تصادفی که پسر حاج صنعان ضارب آن است و فرار می کند و بعد حاج صنعان این تصادف به گردن گرفته و به دورغ خود را راننده معرفی می کند، اولین دورغی که حاج صنعان مرتکب شده و باعث انحراف حاج صنعان از اینجا شروع می شود. آغاز امتحان سخت برای وی .
آقای احمد امینی کارگردان سریال ماه و پلنگ در پاسخ به این سوال که چه مفاهیمی را در سریال به مخاطب انتقال میدهید، عنوان کرد: نویسنده این سریال معتقد است ما به جز اینکه یک داستان به بیننده ارائه داده و او را سرگرم میکنیم، وظیفه داریم مواردی را در زمینههای اخلاقی و خانوادگی نیز به بینندگان یاد دهیم. ضمن اینکه معتقدم وقتی داستانی خوب نوشته شود، پیام خاص خود را دارد. بنابراین اگر در کارهای من جزییاتی به چشم میآید، به این دلیل است که از قصه الهام میگیرم. سریال ماه و پلنگ هم از این مساله مستثنأ نیست.
*نکته ای که می آموزیم
ماه و پلنگ می خواهد به ببیننده بفهماند جامعه کنونی ما روابط اجتماعی، هنجارهای و ارزش های حاکم بر این جامعه مملو از اتفاق ها و حوادثی است که امکان دارد برای هر یک از اعضای این جامعه رخ دهد، این ما هستیم که باید در برابر این امتحان ها، ناملایمات روزگار و سختی های پیش رو نلغزیم و با اتکای به خداوند متعال و انتخاب راه درست به سوی کمال و سعادت حقیقتی اخروی گام برداریم.
عباس زارعی